Terugblik: Leren van Esther Vergeer

Als kind van de ene op de andere dag niet meer kunnen lopen door een operatie aan je ruggenmerg? Hoe ga je daarmee om? ‘90% wordt bepaald door hoe je omgeving reageert’, zegt Esther. ‘Mijn ouders stimuleerden mij om zelfstandig te zijn, je mannetje te staan. Mee op schoolkamp, mee buitenspelen. We bedachten er wel wat op, zodat ik mee kon doen.’ Sport was al snel voor haar de weg naar een nieuwe toekomst. Eerst rolstoelbasketbal, daarna rolstoeltennis. Met een duidelijk doel voor ogen: de beste willen worden. Ze behaalde haar successen door hard werken, maar ook door de beste mensen om zich heen te verzamelen.  

Na haar tenniscarrière vond ze het moeilijk om een nieuwe toekomst te vinden. Tegelijkertijd moest ze een lange weg gaan om zwanger te worden (via draagmoederschap) en kwam er ook nog eens een kankerdiagnose op haar pad. Al deze tegenslagen, hoe ging ze daarmee om? ‘Ik ben er goed in geworden om mezelf eerst heel zielig te vinden. Maar dan komt het besef dat discomfort niet erg is. Door daar geen probleem van te maken, kun je groeien tot een mooier persoon. Soms zijn dingen een voldongen feit, daarna komt er ruimte voor nieuwe oplossingen, een andere weg in te slaan. Accept, adapt and move on, zei Pieter van den Hoogenband ooit. Je mag jezelf zielig vinden, maar je moet ook wel door. Dan moet je jezelf wel eens een schop onder je kont geven.’ 

Tegenwoordig heeft Esther Vergeer met haar eigen foundation de missie om kinderen met een handicap volwaardig mee te laten doen op reguliere sportverenigingen. ‘We gaan op zoek naar een vereniging in de buurt. En gaan dan met kind en ouders in gesprek: wat wil je, wat kan je, wat heb je nodig? Zo worden kinderen zelfstandiger en gezonder.’ Esther eindigde haar verhaal met een gedicht over zoeken en vinden van je eigen weg. ‘Vele wegen kent het leven, van al die wegen is er een voor jou. Maar welke? Uiteindelijk koos de weg jou, kies jij ook hem?’

Arbeids- en organisatiepsycholoog Jos Akkermans nam deze metafoor na de pauze naadloos over in zijn verhaal over loopbaanschokken. ‘Vroeger kreeg je na je opleiding een baan en was die weg recht en duidelijk. Tegenwoordig is dat een wirwar van wegen geworden met onverwachte afslagen en kruisingen.’ Om dit beeld kracht bij te zetten vroeg Akkermans aan de zaal wiens loopbaan is gegaan zoals vooraf gepland. Niemand stak de vinger op. ‘Dit laat zien dat iedereen te maken krijgt met veranderingen die je niet had voorzien. Iedereen wordt geconfronteerd met dit soort loopbaanschokken’, aldus Akkermans. 

Hij omschreef een loopbaanschok als een combinatie van interne gebeurtenis en interne reflectie. Een heel duidelijk voorbeeld hiervan was corona. ‘Plotseling begreep iedereen wat loopbaanschokken zijn. De invloed van corona op wie in toerisme werkte was heel verschillend vergeleken met wie in de IT werkte. De vraag is altijd: hoe ga je ermee om?’

En zo waren we terug bij het belang van aanpassingsvermogen. ‘Wie nog nooit heeft nagedacht over plan B heeft een probleem bij zo’n schok. Veerkracht is deels te trainen. Begin met inzicht in wat er speelt: wat zijn de drie grootst mogelijke shocks in een bepaalde functie? Hoe kun je je daarop voorbereiden? In welke mate kunnen mensen omgaan met tegenslag? En er ook iets positiefs van maken?’ besloot Jos Akkermans geheel in lijn met de visie van Esther Vergeer.  

Heeft u een editie van 'Leren van' gemist? Van elke themabijeenkomst maken wij een korte terugblik.